ΣΟΦΙΑ της Μεριέμ Μπενμπαρέκ – Σύντομα στους κινηματογράφους

One from the Heart recommends Διανομή Νέα

Η One from the Heart παρουσιάζει την ταινία της Μεριέμ Μπενμπαρέκ ΣΟΦΙΑ (SOFIA). Το ντεμπούτο παραγωγής Γαλλίας και Μαρόκου έκανε πρεμιέρα στο τμήμα Un Certain Regard του Φεστιβάλ Καννών όπου κέρδισε το Βραβείο Σεναρίου καθώς και διθυραμβικές κριτικές. Στην Ελλάδα έκανε πρεμιέρα στο Διαγωνιστικό Τμήμα του Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης παρουσία της σκηνοθέτιδας, όπου απέσπασε το Βραβείο Fipresci Διεθνούς Ένωσης Κριτικών Κινηματογράφου, ενώ τον Ιανουάριο του 2019 κέρδισε τοΒραβείο New Voices New Visions στο αμερικάνικο Φεστιβάλ του Palm Springs όπου παραδοσιακά παρουσιάζονται οι καλύτερες ξενόγλωσσες ταινίες της χρονιάς. Η ταινία θα βγει στις ελληνικές αίθουσες σε Αθήνα & Θεσσαλονίκη στις 21 Φεβρουαρίου.

Εδώ το τρέιλερ με ελληνικούς υπότιτλους.

Η Σοφία, 20 χρονών, ζει με τους γονείς της στην Καζαμπλάνκα. Ανακαλύπτει μαζί με την ξαδέρφη της ότι βρίσκεται σε άρνηση εγκυμοσύνης και γεννάει εκτός γάμου. Στο Μαρόκο η εγκυμοσύνη εκτός γάμου είναι παράνομη και τιμωρείται με φυλάκιση. Το νοσοκομείο της δίνει 24 ώρες για να δηλώσει την ταυτότητα του πατέρα πριν την καταγγείλουν στις αρχές. Ποιος είναι ο πατέρας; Πώς θα το αντιμετωπίσει η οικογένεια της;

Η Μεριέμ Μπενμπαρέκ αποφεύγοντας με τέχνη κάθε μελοδραματισμό ξετυλίγει μεθοδικά το πολύπλευρο πορτρέτο μιας νεαρής γυναίκας που πρέπει να υπερασπιστεί τη θέση της σε ένα βαθιά ανδροκρατούμενο και αυστηρά ταξικά καθορισμένο περιβάλλον φέρνοντας στο μυαλό τις καλύτερες στιγμές του Ασγκάρ Φαραντί με τις ταινίες του οποίου πολλοί κριτικοί σύγκριναν το συγκλονιστικό αυτό ντεμπούτο.

Η ΣΟΦΙΑ ξεκινά σαν ένα κλασικό οικογενειακό δράμα για να οδηγηθεί σταδιακά μέσα από ανατροπές σε κάτι πολύ μεγαλύτερο, την ακτινογραφία μιας ολόκληρης κοινωνίας όπου το χρήμα και η υποκρισία αποτελούν τις βασικές της κινητήριες δυνάμεις και που σίγουρα δεν είναι τόσο μακρινή, όσο αρχικά φαίνεται, από τη δικιά μας.

Σημείωμα της σκηνοθέτιδας:

Είναι το πορτρέτο της πατρίδας μου σήμερα. Δεν ήθελα να κάνω μια ταινία που θα μιλούσε μόνο για τη θέση των γυναικών στο Μαρόκο, οι οποίες πάντα απεικονίζονται ως θύματα της πατριαρχίας, γιατί δεν πιστεύω ότι μπορούμε να μιλήσουμε για τη θέση των γυναικών στην κοινωνία αν δεν μιλήσουμε για την ίδια την κοινωνία. Η θέση της γυναίκας στην κοινωνία καθορίζεται από κοινωνικό-οικονομικό πλαίσιο στο οποίο βρίσκεται: αυτό απεικονίζει η ΣΟΦΙΑ.

Οι φόβοι των χαρακτήρων αποτελούν μια ένδειξη του πώς λειτουργεί η μαροκινή κοινωνία. Έτσι σχεδίασα την ιστορία. Η Σοφία και η Λένα μεγάλωσαν σε διαφορετικούς κύκλους. Η Σοφία προέρχεται από οικογένεια μέσης τάξης που πιστεύει στις παραδόσεις. Φοράει την παραδοσιακή τζελάμπα, τα γαλλικά της δεν είναι καλά, στοιχείο που καταδεικνύει την τάξη του καθενός στο Μαρόκο. Η Λένα από την άλλη προέρχεται από πλούσιο περιβάλλον. Τα γαλλικά της είναι καλύτερα από τα αραβικά, είναι πολύ θηλυκή, έχει κοινωνική ζωή, πανεπιστημιακή εκπαίδευση, μια Μαροκινή μητέρα και ένα Γάλλο πατέρα. Αυτοί οι παράγοντες την κάνουν πιο ελεύθερη και πιο απελευθερωμένη από ότι τη Σοφία.

Ο χαρακτήρας της Λένα κοιτάζει τον αραβικό κόσμο από την πλευρά ενός δυτικού. Η άποψη της μερικές φορές θαμπώνεται από την αυταρέσκεια της. Από την άλλη, η Λένα θα μπορούσε να ζει σε μια ξένη χώρα, αλλά επέλεξε να εργαστεί στο Μαρόκο γιατί πιστεύει ότι μπορεί να φανεί χρήσιμη στη χώρα της. Είναι ευγενική και έχει καλές προθέσεις, αλλά είναι και αφελής. Αυτό που συμβαίνει στη Σοφία την φέρνει αντιμέτωπη με μια πραγματικότητα που δεν είναι η δική της, και οι ψευδαισθήσεις της θα γκρεμιστούν. Η Λένα και η Σοφία δεν έχουν την ίδια θέση γύρω από την κατάσταση στην οποία βρίσκονται. Στο τέλος, η αντίληψη της Σοφίας για την πραγματικότητα είναι πολύ πιο οξεία από της Λένας σε σχέση με τα κοινωνικά και οικονομικά ρίσκα τα οποία προκαλεί αυτή η εγκυμοσύνη και ο επικείμενος γάμος. Η Λένα βλέπει τη Σοφία σαν θύμα, ενώ η Σοφία αρνείται να θυματοποιηθεί.

Ο Ομάρ είναι ένα θύμα. Η γνώμη του δεν μετράει ποτέ. Υποτίθεται ότι είναι ο άνδρας της οικογένειας, αλλά δεν μπορεί να αντιμετωπίσει τις νέες του ευθύνες. Είναι συναισθηματικά εύθραυστος. Όταν η Σοφία έρχεται στις ζωές τους, η μητέρα του Ομάρ καταλαβαίνει γρήγορα τι συμβαίνει και πώς μπορεί να κερδίσει από την κατάσταση. Βλέπει το γάμο σαν έναν τρόπο να ξεφύγει από τη φτώχεια ο Ομάρ και να μπορεί να καλύψει τις ανάγκες της οικογένειας του, χάρις στη δουλειά που θα του δώσει η οικογένεια της Σοφίας. Από τη δική του πλευρά, η ταινία διερωτάται και για τη θέση των ανδρών στην κοινωνία. Οι άνδρες είναι υποχρεωμένοι να αναλάβουν τα βάρη μιας οικογένειας και βρίσκονται αντιμέτωποι με τεράστια κοινωνική πίεση. Κάποιος σαν τον Ομάρ, που προέρχεται από φτωχικό οικογενειακό περιβάλλον, δεν έχει την πολυτέλεια να αγνοήσει τις ανάγκες της οικογένειας του. Δεν είχε την ευκαιρία να ενηλικιωθεί πλήρως όταν αναγκάζεται να αναλάβει τόσες ευθύνες τόσο νωρίς. Η ΣΟΦΙΑ είναι η απεικόνιση μιας χώρας όπου ήθελα να συμπεριλάβω και τις συνθήκες στις οποίες ενηλικιώνονται και οι άνδρες και οι γυναίκες.

Έγραψαν για την ταινία:

«Για ποιο λόγο η ταινία της Μαροκινής Μεριέμ Μπενμπαρέκ, Σοφία προβλήθηκε στο πρόγραμμα Un Certain Regard και όχι στο Επίσημο Διαγωνιστικό είναι δύσκολο να υπολογίσουμε. Η Μπενμπαρέκ ξεπερνάει τον Ασγκάρ Φαραντί στα καλύτερα του με αυτή την ιστορία όσων ακολουθούν όταν η εικοσάχρονη ανύπαντρη Σοφία από την Καζαμπλάνκα γεννάει, ενώ βρίσκεται σε άρνηση παραδοχής της εγκυμοσύνης της». Nick James, Sight and Sound

«Στην περίπτωση της ΣΟΦΙΑΣ, η ηρωίδα εκπλήσσει τον εαυτό της και την οικογένεια της όταν γεννάει εκτός γάμου και καταφέρνει να χειριστεί κατάλληλα την κατάσταση προς το συμφέρον της. Η πρωτοεμφανιζόμενη σεναριογράφος-σκηνοθέτιδα Μεριέμ Μπενμπαρέκ κέρδισε το Βραβείο Σεναρίου στο τμήμα Un Certain Regard του Φεστιβάλ Καννών, αν και ακόμα και χωρίς το βραβείο, αυτή η αξιοθαύμαστη, σαρκαστική ταινία αξίζει να ταξιδέψει σε πολλές χώρες πέρα από τις Γαλλόφωνες χώρες παραγωγής».  Jay Weissberg, Variety

«Η Μπενμπαρέκ έγραψε επίσης το σενάριο και αυτό που γίνεται σταδιακά ξεκάθαρο είναι ότι παρά τον τίτλο της, ΣΟΦΙΑ, ένα όνομα συνδεδεμένο με τη σοφία και την αγνότητα, δεν είναι μια σπουδή πάνω σε ένα χαρακτήρα, αλλά ένα πορτρέτο μιας κοινωνίας όπου η ισότητα είναι μια εντελώς ξένη έννοια. Φυσικά, υπάρχουν οι διαφορές ανάμεσα στους άνδρες και τις γυναίκες, αν και η κατάσταση είναι πολύ πιο περίπλοκη από την απλοϊκή εξήγηση ότι οι άνδρες είναι πάντα κυρίαρχοι, όπως φαίνεται από την συναρπαστική απόδοση του χαρακτήρα του Ομάρ. Αυτό που είναι περισσότερο σημαντικό είναι οι ταξικές διαφορές, με το γεγονός ότι ο Ομάρ είναι από φτωχότερη οικογένεια να είναι η πιο προφανής». Boyd van Hoeij, Hollywood Reporter

★★★★★ L’Express, ★★★★★ Positif, ★★★★★ Studio,

★★★★ Cahiers du Cinema, ★★★★ Le Figaro, ★★★★ Le Parisien,

★★★★ Les Inrockuptibles, ★★★★ Libération, ★★★★ Marie-Claire, ★★★★ Paris Match, ★★★★ Télérama



Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *